Praktijkvoorbeeld

Succesvol leren op het Kiem

Leerlingen op het Kiem Montessori versterken hun executieve functies. Met behulp van innovatiegelden van het Samenwerkingsverband zette het Kiem hiervoor een doorlopende leerlijn op.

Onderontwikkelde executieve functies

In de eerste lockdown ten tijde van de coronapandemie werd extra duidelijk dat een deel van de leerlingen niet beschikt over de benodigde executieve functies. Deze leerlinge vonden het moeilijk om zonder directe sturing van een docent, zichzelf thuis aan het werk te zetten, of om hun schoolwerk te plannen en te maken. Al waren er elke dag online lessen, deze leerlingen liepen thuis vast.

Oorzaken

Dat leerlingen niet beschikken over goede executieve functies heeft verschillende oorzaken. Sommige leerlingen hebben te weinig gebruik kunnen maken van het oefenen van de vaardigheden op primair onderwijs. Ook hebben leerlingen een persoonlijk ontwikkelingsniveau en hebben ze vanuit huis wellicht weinig geoefend met deze vaardigheden. Om de executieve functies van leerlingen te versterken, ontwikkelt Kiem Montessori een doorlopende leerlijn. Leerlingen die starten op de mavo/havo of havo, krijgen deze leerlijn tot en met de vierde klas aangeboden.

Elf executieve functies

Goed ontwikkelde executieve functies zijn de basis voor succesvol leren. Structurele aandacht hiervoor is dan ook noodzakelijk. In totaal zijn er elf executieve functies aan te wijzen. Dit zijn de functies: planning & prioriteren, organiseren, emotieregulatie, timemanagement, taakinitiatie, volgehouden aandacht, doelgericht gedrag, reactie inhibitie, werkgeheugen, flexibiliteit en metacognitie.

Doorlopende leerlijn

Om al deze functies te versterken ontwikkelde het docententeam de Doorlopende Leerlijnen Executieve Functies. Binnen de mentorlessen worden de executieve functies geoefend. Daarnaast is er het streven dat alle vakdocenten de EF ook in hun curricula opnemen. Voor de mentorlessen is er een bibliotheek samengesteld, waar alle mentoren voor elke jaarlaag uit kunnen putten. Welke executieve functies de docent behandelt en traint staat per periode en leerjaar vast.

Sneller maatwerk

Met de focus op executieve functies is de docent in staat tot een goede analyse van vaardigheden van individuele leerlingen. De voorwaarden om tot leren te komen, ligt door deze aanpak meer op de voorgrond. Hierdoor kunnen docenten sneller maatwerk aanbieden en lopen leerlingen minder snel vast.

Meer inzicht

De aanpak biedt leerlingen dan ook zichtbare verbeteringen bij het leren: de leerling is zich bewuster van het eigen gedrag en denkproces. Ook biedt het mentoren meer inzicht. Zij kunnen beter onderscheiden welke leerlingen welke EF beheersen en welke nog niet. Zo kunnen de mentoren een heldere analyse opstellen en daar ook op inzetten als zij een ontwikkelings perspectief plan (OPP) opstellen.