Omgaan met meer- en hoogbegaafdheid in tien verschillende modules

Ondersteuning van hoogbegaafdheid is onderdeel van de basisondersteuning op alle schooltypen in het voortgezet onderwijs in Amsterdam. Toch blijkt uit onderzoek dat meer- en hoogbegaafde leerlingen niet altijd de gewenste ondersteuning krijgen. Zo ontstaat er een rem op de ontplooiing van deze leerlingen. Vergroot daarom je kennis van en vaardigheid in het herkennen en begeleiden van meer- en hoogbegaafde leerlingen.

Modules

De hieronder aangeboden modules vergroten de deskundigheid van docenten in het omgaan met meer- en hoogbegaafdheid. Namens het Samenwerkingsverband voortgezet onderwijs Amsterdam-Diemen biedt Cedin in het schooljaar 2023/2024 tien verschillende losse opleidingsmodules aan. Alle kosten van de modules komen ten laste van het Samenwerkingsverband. Een uitgelezen kans om expertise over hoogbegaafdheid binnen je school te vergroten.

Wat zijn  kenmerken, kansen en valkuilen van meer- en hoogbegaafde leerlingen?

Leer in deze module  hoogbegaafdheid bij leerlingen te signaleren, verschillende typen hoogbegaafde leerlingen te (her)kennen en maak kennis met eenvoudige interventies om deze leerlingen te helpen bij hun leerproces. Theoretische inzichten worden gekoppeld aan de praktijk in het klaslokaal.

De module is geschikt voor deelnemers uit het vo en po.

Ronde 1: 5 en 19 oktober
Ronde 2:  22 januari en 5 februari
Tijd: 14:00 – 17:00 uur
Locatie: nog vast te stellen in overleg met de deelnemers, of desgewenst online

Wat zijn executieve functies (EF)? Welke rol spelen deze in het onderwijs en hoe kun je meer- en hoogbegaafde leerlingen met zwakke executieve functies signaleren en verder helpen?

Cursisten krijgen in deze module antwoorden op deze vragen. De cursisten oefenen met twee technieken voor signaleren en krijgen een scala aan basistechnieken aangeboden voor remediëring. Een HB-specialist/EF-specialist verzorgt de module.

Deze module is geschikt  voor deelnemers uit het vo, maar kan ook bijgewoond worden door deelnemers uit het po

Ronde 1:  16 en 30 oktober
Ronde 2: 15 en 29 februari
Tijd: 14:00 – 17:00 uur
Locatie: nog vast te stellen in overleg met de deelnemers, of desgewenst online

In deze module staan gesprekstechnieken, creativiteit en het leren toepassen van geschikte spelvormen in de begeleiding van leerlingen met zwakke executieve functies centraal.

De cursisten leren spelvormen in te zetten en de transfer te maken naar schoolsituaties. Deze technieken zijn vooral bedoeld voor een één-op-één aanpak. Een ervaren coach en specialist executieve functies (EF) verzorgt de module.

NB: Om deel te nemen aan deze module moet de cursist EF Basis gevolgd hebben of veel aantoonbare kennis hebben over EF.

Deze module is geschikt voor deelnemers uit het vo en po.

Ronde 1: 14 en 28 november en 12 december
Ronde 2: 12 en 26 maart en 9 april
Tijd: 14:00 – 17:00 uur
Locatie: nog vast te stellen in overleg met de deelnemers, of desgewenst online

Wat heeft een dubbel bijzonder kind aan onderwijs en ondersteuning nodig?

Elke school heeft te maken met dubbel bijzondere leerlingen: kinderen die enerzijds begaafd zijn en anderzijds last hebben van een stoornis als dyslexie, ASS of AD(H)D. Cognitief horen ze thuis op het vwo of gymnasium. Vaak komen ze daar niet tot hun recht omdat ze onvoldoende begeleiding (kunnen) krijgen bij hun stoornis. Tijdens deze module leer je beter inschatten welke begeleiding haalbaar is binnen de specifieke schoolcontext, en ook waar de grenzen liggen. Zowel theorie als praktijkvoorbeelden komen aan bod.

Deze module is geschikt voor deelnemers uit het vo en po.

Ronde 1:  13 en 27 november
Ronde 2: 5 en 19 maart 2024
Tijd: 14:00 – 17:00 uur
Locatie: nog vast te stellen in overleg met de deelnemers, of desgewenst online

Hoe voorkom je uitval van risicoleerlingen in het voortgezet onderwijs?

Een groeiend aantal begaafde leerlingen verlaat helaas zonder diploma de middelbare school. Deze module gaat in op vragen als: Hoe kunnen we signalen van dreigend afglijden/uitvallen vroegtijdig herkennen? Hoe kan top-down leren voor deze doelgroep helpen en ingepast worden in de school? Hoe kunnen we het onderwijs zó inrichten dat we definitief schooluitval voorkomen? De module biedt docenten met beperkte kennis op het gebied van depressie, angst en trauma’s handvatten om leerlingen te bieden wat ze nodig hebben.

Deze module is geschikt voor deelnemers uit het vo

Ronde 1:  2 en 16 november
Ronde 2: 3 en 17 april
Tijd: 14:00 – 17:00 uur
Locatie: nog vast te stellen in overleg met de deelnemers, of desgewenst online

Wat zijn de kenmerken, kansen en valkuilen van hoogsensitiviteit (HSP)?

In deze module leren cursisten HSP bij leerlingen herkennen. We beschrijven HSP vanuit de neurologische verschillen die in wetenschappelijke onderzoeken naar voren komen. De cursisten ervaren door middel van een scala aan oefeningen zelf hoe hoogsensitieve leerlingen lessituaties ervaren en beleven. Daarnaast bieden we handvatten om lessen HSP-vriendelijk te maken.

Deze module is geschikt voor deelnemers uit het vo en po.

Ronde 1: 4 en 18 december
Ronde 2: 26 februari en 11 maart
Tijd: 14:00 – 17:00 uur
Locatie: nog vast te stellen in overleg met de deelnemers, of desgewenst online

Niet iedereen ontwikkelt zich in hetzelfde tempo en op dezelfde manier. Met name begaafde mensen laten in hun ontwikkeling een uniek patroon zien.

De Poolse psychiater Kazimierz Dabrowski (1902-1980) noemde dit patroon: Positieve Desintegratie. Hij identificeerde daarbij vijf hyperprikkelbaarheden (‘overexcitabilities’) waar begaafden mee te maken kunnen krijgen. In zijn begeleiding van begaafde mensen zag hij dat groei en ontwikkeling bij deze groep gepaard ging met periodes van diepe vertwijfeling, gevolgd door een significante stap voorwaarts in de persoonlijke ontwikkeling. In deze module leren de cursisten deze theorie kennen en leren zij hoe een docent of begeleider vanuit deze theorie een bijdrage kan leveren aan de groeikansen van deze begaafde mensen.

NB: alleen mensen die de module HB Basis gevolgd hebben of die aantoonbaar veel kennis over hoogbegaafdheid hebben, kunnen inschrijven voor deze module.

Deze module is alleen geschikt voor deelnemers uit het vo.

Ronde 1:  7 en 21 november
Ronde 2: 13 en 27 maart
Tijd: 14:00 – 17:00 uur
Locatie: nog vast te stellen in overleg met de deelnemers, of desgewenst online

Wat weten we vanuit de praktijk en vanuit recent onderzoek over het creatieve proces, over creatief begaafden en over de begeleiding van creatief begaafden?

Creativiteit en out-of-the box denken behoren tot de zijnskenmerken van begaafdheid. In deze module kijken we naar de verschillende fasen en emoties binnen een creatief proces. Welke kwetsbaarheden en groeikrachten komen in deze creatieve ontwikkeling naar voren? Op welke wijze kan expressie van creativiteit werken als een stimulans in zelfonderzoek? En hoe zetten we belichaamde intelligentie in als instrument om creatief begaafde leerlingen te ondersteunen en te stimuleren om in beweging te komen?

NB: alleen mensen die de module HB Basis gevolgd hebben of die aantoonbaar veel kennis over hoogbegaafdheid hebben, kunnen inschrijven voor deze module.
Deze module is geschikt voor deelnemers uit het vo en po.

Ronde 1: 29 november en 13 december
Ronde 2:  4 en 18 april
Tijd: 14:00 – 17:00 uur
Locatie: nog vast te stellen in overleg met de deelnemers, of desgewenst online

In deze module leer je verschillende manieren waarop je binnen een reguliere setting meer maatwerk aan begaafde leerlingen kunt bieden.

Denk aan PTA-doorbrekend werken met meer top-down opdrachten, verdieping op basis van de taxonomie van Bloom, of een meer creatieve verwerking van opdrachten. Ook zaken als ‘automatiseren’ (wat is middel en wat is doel?) komen aan bod. Door middel van voorbeelden raak je geïnspireerd en ga je met je eigen lesstof aan de slag.

Deze module is alleen geschikt voor deelnemers uit het vo.

Ronde 1: 6 en 20 november
Ronde 2: 25 januari en 1 februari
Tijd: 14:00 – 17:00 uur
Locatie: nog vast te stellen in overleg met de deelnemers, of desgewenst online

Welke randvoorwaarden moeten op orde zijn om de pedagogische driehoek (kind-school-ouder) goed te laten functioneren?

Te vaak zien we dat er op scholen een verwijdering optreedt tussen wat ouders van school verlangen en verwachten en wat een school zelf wil en kan bieden. Het kind zit daar dan als lijdend voorwerp tussen. In deze module gaan we in op de randvoorwaarden die op orde moeten zijn om de pedagogische driehoek (kind-school-ouder) goed te laten functioneren. Hierbij zal aandacht zijn voor de vaardigheid van het oordeelloos kunnen communiceren en het vermijden van escalatie.

Deze module is geschikt voor deelnemers uit het vo en po.

Ronde 1: 23 november en 7 december
Ronde 2: 24 april en 8 mei
Tijd: 14:00 – 17:00 uur
Locatie: nog vast te stellen in overleg met de deelnemers, of desgewenst online