Leerlijnen voor zorgcoördinatoren

Goed geïnformeerd van start als Amsterdamse zorgcoördinator

Als je start als zorgcoördinator, of als je als zorgcoördinator nieuw bent in het Amsterdamse onderwijs, komt er veel op je af. De bijeenkomsten worden deels verzorgd door ervaren Amsterdamse zorg coördinatoren. Zij geven voorbeelden van effectieve werkwijzen en methoden binnen de zorgpraktijk. De inhoud van de bijeenkomsten is afgestemd op de jaarkalender binnen het onderwijs. Tijdens alle bijeenkomsten is er ruimte om vragen te stellen, ervaringen uit te wisselen en goede voorbeelden te delen.

Doel

In deze leerlijn word je wegwijs gemaakt in verschillende onderwerpen waar je mee te maken krijgt. Thema’s die aan bod komen zijn onder meer het Amsterdamse zorglandschap, de zorgstructuur, samenwerken met ketenpartners, handelingsgericht werken, financiën, onder- en zij-instroom, jaarplanning en verzuim.

Opbrengst

• Aan het einde van deze bijeenkomst heb je kennis opgedaan over verschillende onderwerpen die van belang zijn om effectief en met plezier te functioneren als zorgcoördinator in Amsterdam.
• Aan de hand van de verschillende thema’s gedurende het schooljaar ontwikkel je een visie op een voor jouw school passende zorgstructuur. Je vertaalt deze visie naar een plan van aanpak, welke je mogelijk deels al toepast.
• Samen met de andere zorgcoördinatoren uit deze leerlijn vorm je een klankbordgroep. Hierbinnen kun je elkaar ook buiten de bijeenkomsten om voorzien van informatie en adviezen.

Goed om te weten

Deze leerlijn is verplicht voor alle zorg coördinatoren die schooljaar 2023-2024 starten als zorgcoördinator, of als zorgcoördinator voor het eerst gaan werken op een Amsterdamse school. Zorgcoördinatoren die gestart zijn in de tweede helft van schooljaar 2022-2023 zijn ook van harte uitgenodigd om deel te nemen.

Over de trainers

Simone le Clercq en Vera Snellebrand coördineren deze leerlijn. Beiden ondersteunen als onderwijsadviseur vanuit het Samenwerkingsverband, zorgcoördinatoren bij het vormgeven van de basis- en extra ondersteuning binnen scholen. Vera heeft bovendien ervaring als zorgcoördinator op een Amsterdamse middelbare school. Tijdens de bijeenkomsten zullen ervaren zorgcoördinatoren en andere medewerkers van het Samenwerkingsverband hun expertise delen.

Leerlijn 2: Werken aan welbevinden

Groots denken en klein doen

In deze leerlijn ga je aan de slag met het thema welbevinden vanuit 'groots denken en klein doen'. Via een trechter werk je van landelijk beeld en beleid, naar schoolbreed werken, naar iets wat je morgen in de school kunt doen. In de bijeenkomsten zoom je in op het thema mentale gezondheid. Dominique en Laura delen wetenschappelijke en maatschappelijke inzichten. In de leerlijn is specifieke aandacht voor het versterken van de mentale gezondheid van leerlingen via psycho-educatie. Met theoretische kennis en oefeningen, leer je om leerlingen te ondersteunen op het gebied van stress & veerkracht, overtuigingen & zelfbeeld, verbinding & groepsdynamiek. Kennis die direct toepasbaar is voor de leerlingen op jouw school.  

Doel

Aan de hand van wetenschappelijke en maatschappelijke inzichten maak je een analyse van de situatie op jouw school. Wat zie je terug bij de jongeren op jouw school? Wat werkt al goed en waar liggen nog verbetervragen? Je gaat aan de slag met het inbedden van deze kennis in de ondersteuningsstructuur op jouw school.

Opbrengst

• Aan het einde van de leerlijn ben je op de hoogte van recente wetenschappelijke, maatschappelijke en klinische kennis op het gebied van mentale gezondheid. Je beschikt over expertise over werkzame elementen en interventies welke toepasbaar zijn op de leerlingpopulatie op jouw school.
• Voor jouw school ontwikkel je een plan om het bevorderen van de mentale gezondheid van leerlingen en teamleden te verankeren in de zorgstructuur. Jouw kennis over psycho educatie kan door docenten worden ingezet in lessen en/ of modules voor leerlingen.

Goed om te weten

Ter voorbereiden op de bijeenkomsten lees je een aantal korte artikelen, zoals kaarten uit het boek 'Mentale gezondheid voor gezinnen' of de praktijkkaarten vanuit coalitie welbevinden over duurzaam werken aan welbevinden met een schoolbrede aanpak. Tussen de bijeenkomsten in ga je met vragen en oefeningen aan de slag om het thema Welbevinden toe te passen binnen de school. Dit zal maximaal 2 uur in beslag nemen.

Over de trainers

Dominique Warmerdam is oprichter en directeur van Psychologie in het Onderwijs. Ondanks de toenemende diversiteit van het onderwijsprogramma ontbreekt psychologie nog vaak in het curriculum. Met Psychologie in het Onderwijs streeft Dominique ernaar dit te veranderen.  Afgelopen jaren is Psychologie in het Onderwijs op meer dan 70 onderwijsinstellingen betrokken geraakt om expliciet aandacht te besteden aan het mentale welzijn en bewustzijn van leerlingen en docenten. Ze gelooft in een preventieve aanpak van mentaal welzijn door de draagkracht van leerlingen te vergroten door middel van psycho-educatie.

Laura Stroo geeft trainingen rondom sociaal emotioneel leren, welbevinden van leerlingen en schoolteams, ACT in onderwijs en begeleidt scholen bij duurzame implementatie van alles rondom leren voor het leven in de klas. Zij is opgeleid als schoolpsycholoog, kinder- en jeugdpsycholoog NIP, orthopedagoog, supervisor K&J NIP, leerkracht en ib'er.
Zij werkt in scholen, besturen, samenwerkingsverbanden en gemeenten en als postacademisch docent en supervisor met schoolpsychologen (in spé). Ze maakt deel uit van de Expertgroep schoolpsychologen Mentale Gezondheid NIP (onderdeel van de Coalitie Welbevinden), is lid SIG ACT&Onderwijs en bestuurslid Sectie Jeugd NIP, werkgroep schoolpsychologen.

Leerlijn 3: Schoolveiligheid

Verbeter je het leer-, leef- en werkklimaat in en rondom jouw school

Veiligheid vormt een essentiële voorwaarde voor leren en ontwikkelen. De leerlijn Schoolveiligheid stelt de deelnemende zorgcoördinatoren in staat een nog beter pedagogisch en positief leer- en werkklimaat te creëren voor leerlingen, docenten en managementteams. Er is aandacht voor inhoudelijke thema’s zoals online invloeden op veiligheid en agressie bij ouders. De bijeenkomsten bestaan uit workshops door professionals die wetenschappelijke en praktijkkennis op het gebied van veiligheid verbinden. Er is ruimte om te leren van en met elkaar. Aan de hand van verschillende werkvormen bespreken de deelnemers goede voorbeelden en dilemma’s.

Doel

De focus ligt op het investeren in preventie, relaties (intern en extern) en een goede verbinding en samenwerking met de partners in de wijk. Hiermee sluit de leerlijn aan op de visie Schoolveiligheid, zoals ontwikkeld door de schoolbesturen. Aan de hand van een analyse van de veiligheid op de eigen school wordt gewerkt aan een verbeterplan.

Opbrengst

Aan het einde van deze leerlijn beschik je over brede kennis van een positief leer- en werkklimaat, ken je mogelijkheden voor handelen bij geweld en/ of onveiligheid in de school. Deze kennis heb je omgezet in een plan van aanpak, en (gedeeltelijke) uitvoering daarvan om het leer, leef en werkklimaat in en rondom de eigen school te verbeteren.

Goed om te weten

Aan deze leerlijn neem je samen met de veiligheidscoördinator van jouw school deel. Na de eerste bijeenkomst maak je een analyse van de schoolveiligheid op jouw school. Hierbij word je ondersteund vanuit het Operationeel Team School Veiligheid van de gemeente Amsterdam. Ook wanneer deze analyse al is uitgevoerd op jouw school kun je aan de leerlijn deelnemen. Deelnemers kunnen gedurende het gehele schooljaar gebruik maken van ondersteuning vanuit het projectteam Jeugd & Veiligheid

Over de trainers

Onderwijsadviseur Melinda Vreeken coördineert de leerlijn. Zij is vanuit het Samenwerkingsverband betrokken bij de gemeentelijke aanpak Schoolveiligheid. Tijdens de bijeenkomst komen verschillende sprekers aan het woord, waaronder Steven Pont en Mette van Duijn.

Leerlijn 4: ‘All inclusive’ voor elke leerling

Het best mogelijke passend onderwijs op jouw school voor elke leerling

Hoe realiseer je het best mogelijke passend onderwijs voor elke leerling? Dat is waar het in deze leerlijn om draait.

Doel

We kijken naar onderwijsbehoeften van leerlingen en hoe je daarop inspeelt als ondersteuningsteam. We zoomen ook in op maatwerk trajecten en de mogelijkheden die je als school kan bieden.

Opbrengst

Aan het einde van deze leerlijn:

• ben je in staat om positief en out of the box te denken en te handelen omwille van de leerling;
• weet je wat er van jou als ervaren zoco wordt verwacht en in hoeverre je dit uitdraagt in de school;
• kun jij een trajectvoorziening opzetten en heb je het plan hiervoor (bijna) af;
• weet je hoe een verbeterslag gemaakt kan worden met een positieve mindset;
• ben je in staat om onderwijsbehoeften van leerlingen beter te signaleren;
• heb je zicht op welke mogelijkheden van maatwerk er in het curriculum zijn en ben je in staat om dit te organiseren;
• heb jij de opgedane expertise gedeeld met docenten, mentoren en mt- leden op jouw school en verankerd binnen de zorgstructuur.

Dit met als resultaat dat jij samen met jouw collega’s in staat bent om zo goed mogelijk passend onderwijs te realiseren en echt maatwerk te bieden waar nodig. Zo krijgt elke leerling de kans op een zo optimaal mogelijke ontwikkeling.

Goed om te weten

Deze leerlijn is voor de wat meer ervaren zorgcoördinator waarbij de zorgstructuur in de basis staat, maar de ambitie leeft om deze zorgstructuur verder te versterken. De focus ligt op het bieden van zoveel mogelijk maatwerk, waarin (het opzetten of verbeteren van) de trajectvoorziening een belangrijke rol speelt.

Over de trainers

"Wij zijn Carolien Verbeek en Rixt Feersma Hoekstra en verzorgen de leerlijn “All inclusive” voor elke leerling. We zijn beiden langere tijd werkzaam als zorgcoördinator en hebben ervaring opgedaan in het verankeren van maatwerk binnen een zorgstructuur. Bij ons is een sterke drive aanwezig voor het realiseren van zo goed mogelijk passend onderwijs, waarbij we graag out of the box denken met continu de focus op dat wat wel mogelijk is. Vanuit deze drive ondersteunen we als ambassadeurs vo-vso scholen bij het realiseren van een trajectvoorziening en/of het opzetten van een samenwerking met het v(s)o. Tijdens de bijeenkomst krijg je van ons praktische opdrachten mee die je direct kan toepassen en die je verder brengen in het creëren van een “All inclusive” school."

Leerlijn 5: Visieontwikkeling op zorgstructuur

Een kritische blik op de eigen zorg-/ondersteuningsstructuur

In een aantal stappen analyseer je je eigen zorgstructuur. Je zal je bewust worden van wat er goed loopt, maar ook ontdekken wat de belangrijkste aandachtspunten ter verbetering zijn. Tijdens deze leerlijn kijk je kritisch naar je eigen situatie op school, maar leer je ook van elkaar. Er is ruimte om elkaar te inspireren hoe het anders-, misschien wel beter kan.
Scholen hebben een School Ondersteuning Profiel (SOP) waarin uitvoerig beschreven staat hoe de zorgstructuur is georganiseerd. Welke (extra) ondersteuning de school kan bieden aan leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften en hoe de ondersteuning is georganiseerd. Op veel scholen is er een discrepantie tussen wat er in het SOP staat en wat er daadwerkelijk in de praktijk gebeurt. Wat is de daar de oorzaak van en hoe zou je dat kunnen verbeteren? Er zijn ook scholen waar het loopt zoals het is afgesproken, alleen is de vraag of dat wel de ideale situatie is. Hoe zou de ideale zorgstructuur er dan uit moeten zien?

Doel

Doel is altijd om de (interne-) zorgstructuur op de school zelf te versterken, maar indirect zal een goed functionerende zorgstructuur een positief effect hebben op onderwerpen die daarmee samenhangen. Denk bijvoorbeeld aan de samenwerking met externe partners, verwijzing naar bovenschoolse voorzieningen etc. Ook vragen over handelingsgericht werken, efficiënte overlegstructuur etc. kunnen m.b.v. een stapsgewijze analyse van de zorgstructuur verduidelijkt worden.

Opbrengst

De analyse levert een bijdrage aan het versterken van de visie op zorg van de school, maar kan ook gebruikt worden om ontwikkelpunten in beeld te krijgen. Door de theorie te toetsen aan de praktijk wordt duidelijk waar je als school staat en waar de ontwikkelpunten liggen. Deze analyse vormt het startpunt voor een verbetertraject. Door de analyse wordt duidelijk wat goed loopt, waar de school trots op is, maar ook wat de ontwikkelpunten zijn.
Tijdens de leerlijn ontstaat bovendien inzicht in de positionering van de zorgcoordinator binnen de schoolorganisatie. Sluit deze positie aan bij de visie op zorg en bij de gewenste zorgstructuur? Dit biedt aanknopingspunten voor het versterken van de eigen positie.

Goed om te weten

Ben je een (beginnende) zorgcoördinator die al een tijd de behoefte voelt om, met behulp van anderen,  op een kritische wijze de eigen zorgstructuur onder de loep te nemen? Om te ontdekken wat er nodig is om de zorgstructuur te versterken? Dan is dit misschien wel een interessante kenniskring voor jou.

Over de trainers

Marco Strikkers werkt al 20 jaar als ontwikkelingspsycholoog in het Amsterdamse onderwijs. Hij startte als zorg coördinator, toen deze rol nog volop in ontwikkeling was. In de loop der jaren werd steeds duidelijker wat deze (inmiddels) functie inhield. Marco heeft bij college De Meer een sterke zorgstructuur opgezet. Daarnaast ondersteunt Marco als procesbegeleider (beginnende) zorgcoördinatoren, schoolleiders, zorgteams bij het versterken van hun zorg- ondersteuningsstructuur op de school.

Leerlijn 6: Leernetwerk

Collectief professionaliseren

Wil jij weten hoe collega’s van andere scholen de zorgpraktijk hebben ingericht? Ben je nieuwsgierig naar hoe collaga’s van andere scholen bepaalde situaties aanpakken? Ben je bereid jouw ervaringen te delen en te vertellen waar jij tegenaan loopt? Dan is een leernetwerk precies wat je zoekt. Als zorgcoördinator werk je met veel mensen in en buiten de school samen. Toch sta je er vaak ook alleen voor. Een leernetwerk met gelijkgestemden biedt dé gelegenheid om dilemma’s, vragen en ontwikkeldoelen met elkaar te bespreken.
Een leernetwerk is van de deelnemers zelf. De deelnemers bepalen met elkaar de inhoud en de vorm. In het programma staan thema’s als ‘professionele identiteit’ en ‘het werken in netwerken’. Marc Coenders verbindt de ingebrachte thematiek aan theorieën en werkvormen.

Doel

Versterk je positie en professionele identiteit in de school door ervaringen uit te wisselen en met andere zorgcoördinatoren te reflecteren op wat een coördinerende rol inhoudt en wat een kwalitatief goede zorgpraktijk omvat. Door deel te nemen aan het leernetwerk investeer je in je eigen professionele ontwikkeling. In het leernetwerk reflecteer je ook op jouw zorgpraktijk.

De deelnemers van een leernetwerk beschikken over uiteenlopende en elkaar aanvullende kennis en ervaring. Zij kunnen elkaar daardoor verder helpen. Tijdens leernetwerk bijeenkomsten ga je aan de hand van verschillende werkvormen de dialoog aan met andere deelnemers. Samen reflecteer je, onderzoek je en help je elkaar in relatie tot de ingebrachte thema’s. Anders dan bij intervisie sta je niet alleen stil bij je eigen persoonlijke en professionele ontwikkeling. Je denkt ook gezamenlijk na over wat een goede zorgpraktijk op school inhoudt en welke structuren en vormen van samenwerkingen daarbij helpen of in de weg zitten. Een leernetwerk combineert daarmee professionalisering en praktijkontwikkeling.

Opbrengst

Via het verkennen van dilemma’s waar je op jouw school tegenaan loopt, ontwikkel je inzichten om de zorgstructuur en jouw positie daarin te versterken.

Goed om te weten

In het leerwerk leer je van en met elkaar aan de hand van ingebrachte vragen en dilemma’s. Dit vraagt bereidheid om persoonlijke ontwikkelvragen in te brengen, het open staan voor het bijdragen aan de ontwikkeling van anderen en een actieve rol in het reflecteren op je eigen denken en handelen. Om actief deel te kunnen nemen, is het van belang dat je voldoende ervaring hebt in je rol als zorgcoördinator om op deze rol te kunnen reflecteren.
Elke bijeenkomst wordt voorbereid door de facilitator met twee of drie zorgcoördinatoren uit het leernetwerk. Een of twee keer per schooljaar bereid jij een leernetwerkbijeenkomst voor. Aan het leernetwerk kunnen maximaal 12 personen deelnemen.

Over de trainer

Marc Coenders: “Hoe leren wij? Die vraag houdt me terugkerend bezig. Daarbij gaat het me niet zozeer om hoe een individu leert, maar hoe we collectief leren in organisaties en over organisaties heen. Ik hou ervan leerprocessen vorm te geven mét mensen die bereid zijn de tijd te nemen om met elkaar te reflecteren op wat hen inspireert of zorgen baart. De kern van het collectieve leren is dat het begint met mensen die een vraag delen. Vanuit die gedeelde vraag komt de uitwisseling spontaan op gang. Mijn rol is dan om dat leren te verdiepen, met werkvormen, door inspiratiebronnen aan te reiken en de participatie van iedereen te bevorderen.
Ik heb aardrijksunde en onderwijskunde gestudeerd. Daarna heb ik me gespecialiseerd in leernetwerken en communities of practice. Ook heb ik een opleiding voor yogadocent afgerond.”

Leerlijn 7: Schoolaanwezigheidsaanpak

Datagestuurd werken om verzuim en uitval op je school voor te zijn

Omschrijving

Het gedachtengoed van de in 2014 ontwikkelde schoolaanwezigheidsaanpak door Kearney en Grazcyk* is in 2019 via het International Network for School Attandance (INSA) onder andere naar Nederland gebracht. Experts schoolaanwezigheid Marije Brouwer-Borghuis en Irma de Wit hebben de aanpak voor de Nederlandse situatie toepasbaar gemaakt. Zij ontwikkelden hun aanpak in Twente en Noord-Kennemerland. Deze leerlijn maakt gebruik van de werkzame elementen van de in 2018 ontwikkelde Amsterdamse ‘bouwstenenaanpak en stappenplan verzuim voor het voortgezet onderwijs’.

*Kearney, C.A., & Graczyk, P. (2014). A response to intervention model to promote school attendance and decrease school absenteeism. Child and Youth Care Forum, 43

Doel

School richt met de voor haar relevante netwerkpartners een schoolaanwezigheidsteam in. Een schoolaanwezigheidsteam bestaat minimaal uit een MT-lid, zorgcoördinator, verzuimcoördinator en iemand van school die goed data uit het leerlingvolgsysteem kan halen. Daarnaast zijn voor de leerlingpopulatie relevante partijen lid, zoals ouder- en kindadviseur, leerplicht,  jongerenwerk en een leerlingvertegenwoordiger. Je zou dit ook kunnen zien als een ondersteuningsteam Plus.
Het schoolaanwezigheidsteam zorgt voor:

• Een schoolbreed gedragen visie op schoolaanwezigheid
• Een zinvolle aanwezigheidsregistratie
• Een paar keer per jaar analyses van aanwezigheid en verzuim
• Interventies op zowel school- en groeps- en leerlingniveau om schoolaanwezigheid te bevorderen

Opbrengst

Aan het eind van deze leerlijn heeft de school een draaiend schoolaanwezigheidsteam. Je beschikt over de meest recente wetenschappelijke kennis op het gebied van schoolaanwezigheid. Middels datagestuurd werken ben je in staat om samen met het schoolaanwezigheidsteam goede analyses te maken, en op de leerlingen afgestemde gerichte schoolbrede interventies in te zetten. Je gaat doen wat écht zinvol is en stoppen met wat niet nodig is. Je zet mensen en middelen dus veel efficiënter en effectiever in. Op langere termijn bereik je dat leerlingen met meer plezier verbonden raken aan school en aan het leerproces.

Om de schoolaanwezigheidsaanpak succesvol te implementeren weet je wie en wat je binnen jouw school nodig hebt en welke je stappen je moet maken met je team. Voor de (groepjes van) leerlingen voor wie het nodig is, pas je samen met de ketenpartners de overige stappen van de bouwstenenaanpak toe.

Goed om te weten

Deze leerlijn volg je samen met je directeur/MT-lid, de verzuimcoördinator en iemand uit je team die goed data uit het leerlingvolgsysteem kan halen. Zodra je je schoolaanwezigheidsteam hebt samengesteld, nemen ook de leden van dit team deel aan de workshop. Na iedere workshop wordt een coachingsessie gepland. Hierbij komt de coach op school om jullie schoolaanwezigheidsteam op maat te coachen. Hierdoor kan je de schoolaanwezigheidsaanpak inbedden in de schoolstructuur en het gehele schoolteam hierbij betrekken. De leerlijn schoolaanwezigheidsaanpak bestaat in het eerste jaar uit vijf workshops en vijf coachingsessies om het schoolaanwezigheidsteam per school ook echt te laten draaien.

Over de coaches

Tessa Kras is procesbegeleider in onderwijsontwikkeling en trainer/coach. Vanuit haar onderneming Spoor 9 begeleidt en traint ze onderwijsprofessionals en -teams om vanuit eigenheid te doen wat werkt en in beweging te komen.
Irma de Wit is expert op het gebied van schoolaanwezigheid en eigenaar van 'Oog voor beweging'. In haar werk en denken zet zij bevindingen vanuit wetenschap om naar praktische oplossingen op school.
Tessa Kras en Irma de Wit hebben samen de schoolaanwezigheidsaanpak in Noord-Kennemerland ontwikkeld, opgezet en uitgevoerd. Zij begeleiden dat nu nog steeds.
Afhankelijk van de behoefte van de deelnemende scholen zullen zij (internationale) gastsprekers op specifieke onderwerpen uitnodigen een deel van de workshops te verzorgen.

Leerlijn 8: Groeps- en teamdynamisch werken

De roep van de groep en de impact op het pedagogisch klimaat

In deze leerlijn maak je kennis met het groeps- en teamdynamisch werken. Dynamiek, sociale normen, de mores, cultuur, invloed/macht en individuele motieven, behoeften en drijfveren zijn thema’s en onderwerpen die aan bod komen tijdens deze leerlijn. Vaak blijven het echter vage en ongrijpbare begrippen. Tijdens de 5 bijeenkomsten gaan we theoretisch en praktisch aan de slag met elkaar.
Een groep is géén optelsom van losse individuen en genereert haar eigen dynamiek. Dit geldt voor leerlingen in de klas en voor de professionals in en rondom de school. Geen klas, team of school functioneert immers hetzelfde. De dynamiek die ontstaat kan een positief effect hebben op de individuele groepsleden. De dynamiek kan ook tot ongewenste effecten leiden. Denk aan ongewenst gedrag in de klas, motivatieproblemen, en pesten. Ook de cultuur binnen het team of de school waar je werkt zorgt voor dynamiek. Dit is dan zichtbaar doordat er niet goed wordt samengewerkt, of waar de sfeer niet goed is of er gelatenheid overheerst.

Doel

Zicht en vat krijgen op dynamiek kan je als zorgcoördinator helpen om gerichter acties of interventies uit te zetten binnen je school, maar ook om jezelf als professional goed te (blijven) positioneren.
Wanneer je als zorgcoördinator de dynamiek beter leert zien ben je beter in staat om te begrijpen wat de impact en invloed is van de groep op het individu en vice versa. Een casus krijgt zo in de praktijk een bredere invalshoek en liggen meerdere aanpakken en oplossingen voor de hand.

Opbrengst

Aan het einde van de leerlijn:

• Ben je op de hoogte van theoretische en praktische kennis rondom groepsdynamiek en cultuur. En je bent beter in staat om antwoord te geven op de centrale vraag: wat maakt dat deze persoon zich binnen de context van de groep zich zo gedraagt, wie speelt daar welke rol in, waarom en welke impact en effect heeft dat? Om dat in kaart te brengen wordt het kijkschema groepsdynamisch werken gebruikt.
• Je gaat praktisch aan de slag om de opgedane kennis toe te passen in je werk. Hierdoor ontwikkel je je eigen vaardigheden met betrekking tot groeps- en teamdynamisch werken.
• Je deelt je (relevante) bevindingen met collega’s binnen school; je zorgteam, docententeam en de schoolleiding. Maar dat kunnen ook externe samenwerkingspartners zijn of ouders en leerlingen zelf. De leerlijn stelt jou in staat om, samen met alle relevante partners, te werken aan een positieve dynamiek binnen klassen en de school.

Goed om te weten

Ter voorbereiding wordt soms gevraagd een artikel te lezen of casus voor te bereiden vanuit je werk als zorgcoördinator. We proberen twee live observatielessen te organiseren op een school van één van de deelnemende zorgcoördinatoren. Algemene ongewenste dynamiek of een specifieke casus van een leerling waarbij de rol en invloed op de klas groot is, kan de reden zijn om met een specifieke klas aan de slag te gaan. Ivo Dokman zal deze les aan de klas geven. Uiteraard is er tijd en ruimt om met je eigen leervraag aan de slag te kunnen en ervaringen te delen met andere zorgcoördinatoren die deelnemen aan de leerlijn.

Over de trainers

Ivo Dokman is bestuurs- en organisatiekundige. Hij werkt als leraar lichamelijk opvoeding en oud lerarenopleider Hogeschool Windesheim. Als trainer en begeleider rondom groeps- en teamdynamisch werken begeleidt Ivo landelijk schoolteams richting een positievere dynamiek. Hij verzorgt workshops en opleidingen, en schreef het boek ‘Ik in de wij’.

Hanneke Visser – van Balen is Kinder- en Jeugdpsycholoog NIP / schoolpsycholoog. Ze werkt in het regulier voortgezet onderwijs in Rotterdam en Utrecht. Ze houdt zich met name bezig met de thema’s groepsdynamiek, handelingsgericht werken en veerkracht en welbevinden van leerlingen en schoolteams. Daarnaast is ze plv. hoofdopleider van de postmaster opleiding Schoolpsycholoog (RINO amsterdam).

Ivo en Hanneke werken samen met Bruno Oldeboom en anderen bij het geven van trainingen. Momenteel werken zij aan hun nieuwe boek 'Het mag meer ons zijn'.

Leerlijn 9: Hoe krijg je het team mee?

Hoe je met minder energie meer voor elkaar kunt krijgen in jouw team

Wil jij met minder energie meer voor elkaar krijgen in jouw team? Dat mensen zich houden aan gemaakte afspraken? Dat je meer commitment krijgt voor jouw adviezen? Dan is deze leerlijn iets voor jou.

Doel

Tijdens de bijeenkomsten doorloop je de zes stappen voor teamontwikkeling, zoals ontwikkeld door Firijn. Deze stappen vormen de rode draad. De inhoud van elke bijeenkomst stemmen we af op de persoonlijke leervragen van de deelnemers.
De leerlijn start met het verkrijgen van inzicht in jouw contract met de omgeving (leidinggevende, team) en hoe je jezelf op een helpende manier positioneert binnen de organisatie (stap 1). Hierbij staan we stil bij de basisvoorwaarden om eigenaarschap in teams te vergroten en het observeren van teamgedrag versus individueel gedrag. Ook is er ruimte om te oefenen met het observeren van teampatronen (stap 2). Vervolgens ga je aan de slag met interventies om teams makkelijker mee te krijgen. Hierbij is aandacht voor de invloed van jouw eigen triggers. Tenslotte, bekijk je hoe de interventie tot een blijvend succes kan leiden. Hierbij werken we aan focus aanbrengen (stap 3), belemmeringen wegnemen (stap 4), iedereen verantwoordelijk maken (stap 5) en gedrag onderhouden (stap 6).

Opbrengst

• je hebt een scherper beeld van waar jouw verantwoordelijkheden (niet) liggen en wat dit vraagt van hoe je contracteert met jouw omgeving (team, leiding);
• je gebruikt verschillende brillen om naar teamgedrag te kijken en kan daardoor makkelijker patronen herkennen;
• je gaat effectiever om te met hardnekkige patronen en weerstand in het team;
• je doet interventies om de verantwoordelijkheid in jouw team(s) te laten toenemen en teamleden te helpen elkaar scherp te houden op de gewenste normen.

Goed om te weten

Tussen de bijeenkomsten in ga je aan de slag met korte, overzichtelijke opdrachten en eigen concrete voornemens. Ook kom je tussen elke bijeenkomst twee keer een uur samen in een buddygroep. Zo zorg je voor een goede verankering van het geleerde in de praktijk.

Over de trainers

Annemieke Figee en Léonie van Rijn zullen afwisselend de bijeenkomsten begeleiden. Beide zijn psycholoog en eigenaar van Firijn, een bureau gespecialiseerd in teamcoaching. Zij werken vooral in de zorg, kinderopvang en in het onderwijs en helpen teams met samenwerkingsgedoe. Ze schreven samen drie boeken over hun vak. Daarnaast maakten ze twee kaartensets die teams helpen om spannende gesprekken makkelijker met elkaar te voeren.